در جستجوی عدالت

سید محمد خاتمی در ادامه دست و پا زدن سیاسی اش برای زنده ماندن در پاسخ به پیام تسلیت حجاریان برای مرحوم حجت الاسلام محمد علی صدوقی پاسخی تامل برانگیز داده است.

سید محمد خاتمی در این نامه خطاب به تاج زاده آورده است: ”ایمان، مقاومت و دلسوزی شما برای انقلاب، کشور و مردم همواره درخور تقدیراست. امید است هرچه زودتر در فضایی مناسب تر و متناسب با ارزش هایی که در انقلاب بود، شاهد حضور و خدمت شما به کشور و مردم و اسلام و انقلاب باشیم.”

چیزی که مرا وادار به نوشتن این جملات کرد، این تناقض جدید محمد خاتمی، استاد بلامنازع تناقض بود. نمی دانم منظور ایشان از ارزش های انقلاب که در این نامه به آن اشاره شده، چه بوده است؟
اصلا برای دلخوشی ایشان، بیایید فرض کنیم که ارزش ها در دولت احمدی نژاد کلا نابود شده است!

رئیس جمهور سابق یادشان رفته که دولت ایشان با شعار گفتمان توسعه سیاسی بر پایه لیبرال دموکراسی غربی آغازکننده اباحه گری در جامعه بود؟

سید محمد خاتمی یادش رفته که در زمان ایشان قرار بود امام به موزه تاریخ بپیوندند و فرهنگ دفاع مقدس و گفتمان انقلاب تعطیل شود چون از دید سیاستگزاران دولت اصلاحات فرهنگ شهادت خشونت آفرین است؟

یادشان رفته که به عنوان کسی که لباس پیامبر را بر تن دارند ، چه بر سر دین و فرهنگ مردم آوردند؟
 


سر چه کسی را می خواهی کلاه بگذاری؟ چند درصد از این کسانی که خود را دوم خردادی، اصلاح طلب و جنبش سبزی می خوانند، به این ارزشهای انقلاب که گفتی، اعتقاد دارند؟

آقای خاتمی! تناقض بس است ...

انتخابات ریاست جمهوری سال 88 و حوادث تلخ پس از آن، خط بطلان بر جریانی بود که 12 سال قبل از آن با نام اصلاحات به وجود آمده بود. دوم خرداد 1376 نقطه آغاز اصلاح‏طلبانب بود که از دل جناح چپ سنتی بیرون آمده و در شعارهای خود مرتبا کلماتی چون آزادی، جامعه مدنی، دموکراسی و ... را تکرار می‏کردند؛ شعارهای که هیچ‏گاه مرز و محدوده آن مشخص نشد و تعریف درستی از اصلاحات و آزادی به مردم منتقل نشد. انتخابات مجلس ششم نقطه اوج این گروه در عرصه سیاسی کشور بود. اصلاح‏طلبان برای اولین بار توانسته بودند مجلس و دولت را به صورت یکپارچه به دست بگیرند، اما این اتحاد در دولت و مجلس به جای آنکه به خدمت‏رسانی بیشتر بیانجامد، به سیاسی ‏کاری بیشتر منجر شد. اولین نشانه‏های نارضایتی مردم از اصلاح‏طلبان در انتخابات دومین دوره شوراهای شهر در سال 81 و انتخابات مجلس هفتم در سال 82 مشخص شد؛ جایی که اکثریت کرسی‏ های این دو انتخابات را اصولگرایان به دست آوردند. پس از آن بزرگ‏ترین رویارویی میان اصلاح‏طلبان و اصولگرایان در سوم تیر 84 اتفاق افتاد. محمود احمدی نژاد، سیاستمدار تازه کاری که تنها سابقه شهرداری تهران را در کارنامه داشت، توانست بر رقیب قدرتمند خود یعنی علی‏ اکبر هاشمی رفسنجانی که از سوی تمامی وابستگان دولت اصلاحات و سازندگی حمایت می‏شد، پیروز شود. انتخابات شورای شهر سوم، مجلس هشتم و ریاست جمهوری دهم نیز نشان داد که اقبال عمومی مردم نسبت به اصلاح‏طلبان فروکش کرده است. اما در تمام این مدت سران اصلاح‏طلبان، در باد پیروزی خود در دوم خرداد 76 خوابیدند و واقعیت‏های بعد از آن روز را هیچ‏گاه ندیدند.

پس از انتخابات 88، بعضی اصلاح‏طلبان که دیگر به جنبش سبز پیوسته بودند علیرغم هشدارهای دلسوزان اصلاحطلب، با رادیکال کردن فضا، آخرین تیرهای خود را نیز رها کردند و با دست خود رضایت به مرگ تدریجی اصلاحات دادند. آنان که روزی با شعار خط امام به میان آمده بودند و "سلام بر سه سید فاطمی؛ خمینی، خامنه‏ ای، خاتمی" شعار انتخاباتی ‏شان بود، دست به دامان گروه‏های ضدانقلاب و ضدامام و رهبری شدند و وحدت استراتژیک خود با بیگانگان و مخالفان نظام را آشکارتر کردند. در فضای هیجانی هفته اول پس از انتخابات، اصلاح‏طلبان رادیکال از آنجا که توانسته بودند عده ‏ای از مردم را نیز با در خیابان‏ها همراه سازند، به این باور رسیده بودند که کار نظام جمهوری اسلامی ایران پایان یافته ‏است. این گزاره شاذ را میتوان از دل اعترافات دستگیرشدگان بعد از حوادث انتخابات از جمله سعید شریعتی، محمد عطریانفر، محمدعلی ابطحی و  بسیاری دیگر به وضوح مشاهده کرد.

با آرام‏تر شدن اوضاع، عموم سیاسیون اصلاح‏طلب متوجه اشتباه بزرگ خود در خراب کردن همه پل‏ های پشت سر شدند و کم کم با اعتراف به اشتباهات صورت گرفته، به گلایه از رهبران خود روی آورند. سید محمد خاتمی، رسول منتجب‏ نیا، محمدعلی ابطحی و ... از جمله افرادی بودند که با انتقاد از مواضع موسوی و کروبی، جسته و گریخته سعی کردند تا اصلاحات را از ورطه سقوط نجات بدهند و راه بازگشتی برای خود و جریان خود در انتخابات‏های آینده فراهم سازند. این حرکات در شرایطی اتفاق می‏افتد که مردم مکرراً و به طور مشخص در راهپیمایی ‏های روز قدس، 9 دی و 22 بهمن نشان دادند، اصلاح‏طلبانی که خود را فدای جنبش سبز کرده بودند؛ دیگر جایی در میان آنها ندارند.

با این حال تجربه نشان داده، از آنجا که حمایت و برائت عموم مردم از گروه‏های سیاسی، بر مبنای نگاه دینی و نزدیکی رفتار این گروه‏ ها به آرمان‏های انقلاب اسلامی است؛ اصلاح‏طلبان اگر می‏‏ خواهند در صحنه سیاسی کشور مشارکت داشته باشند، باید با عذرخواهی نسبت به آنچه در این مدت دو سال انجام دادند، از دشمنان قسم خورده انقلاب و مردم برائت بجویند و مرز خود با ضد انقلاب را نیز مشخص کنند.

---

پی نوشت: در پنجره 98، به موضوع بازگشت اصلاحطلبان به صحنه سیاسی کشور و شرکت آنها در مجلس پرداخته ایم. در این شماره همراه با سعید شریعتی و رسول منتجب نیا از دو حزب مشارکت و اعتماد ملی و همچنین پرویز سروری، مرتضی طلایی نیک، سید جلال فیاضی، مسعود گودرزی و ناصر ایمانی مطالب و گفتگوهایی داریم.

نـقـد بـُرنـده

امر به معروف و نهی از منکر به‎عنوان یکی از آموزه‎های دین اسلام، بارها در قرآن کریم و روایات ائمه معصومین، هم‎طراز با نماز و روزه مطرح شده است؛ چنان‎که امام صادق علیه‎السلام می‎فرماید: «أحَب اخوانی إلىَّ مَنْ أهْدى إلىَّ عیوبى»؛ محبوب‏ترین برادران دینى‎ام، نزد من، کسى است که عیب مرا با بازگو کردن آن، به من هدیه مى‏کند. با توجه به این حدیث، نکاتی به ذهن متبادر می‎شود که توجه دقیق به آن‎ها بسیار راه‎گشاست. امام صادق علیه‎السلام، اگرچه از عصمت برخوردار بودند اما در این حدیث، ضمن یادآوری این نکته که افراد از انحراف دور نیستند، نقد را همچون هدیه می‏دانند و جایگاه منتقد را همسان برادر خود می‏پندارند.

نقد به‎عنوان یکی از زیرشاخه‎های امر به معروف و نهی از منکر می‏تواند در حرکتی اصلاح‏‎گرانه نسبت به پالایش حقیقت از هجوم انحرافات تأثیرگذار باشد. گذشته از آن‎که نقد، موجب اصلاح حاکم و حاکمیت می‏شود و وسیله‎ای برای رشد اجتماعی، فرهنگی و دینی مردم است؛ نقد درون‎گفتمانی موجب می‏شود تا جریان‎های سیاسی از انحراف در اصول اولیه خود مصون بمانند. به بیان دیگر؛ نقد درون گفتمانی مهمترین ابزار برای ایجاد همزمان روحیه اصلاح‎گرانه و اصول‎گرایانه در میان جریان‎های سیاسی حاکم بر جامعه است.

اگرچه اصلاح‎طلبان پس از دوم خرداد 76، با شعار توسعه سیاسی بر روی کار آمدند و در ظاهر به‎دنبال اصلاح امور بودند اما هیچ‎گاه حد و مرز این اصلاح‎گری از سوی آن‎ها مشخص نشد. پس از پیروزی اصول‎گرایان در مجلس هفتم نیز شاهدیم که جهت‎گیری کلی این گروه به‎سمتی است که با ابزار نقد به اصلاح امور پرداخته تا در اصول خود باقی بمانند. از همین روست که با نگاهی واقع‎بینانه به صحنه سیاسی کشور و مقایسه دوره‎های مختلفی که پشت سر گذاشته‎ایم، این‎طور استنباط می‎شود که اصول‎گرایان بیش از هر گروه دیگری پیشتاز اصلاح‎گری و ایجاد نقد درون گفتمانی بوده‎اند.

---

پی نوشت: از هفته قبل قرار بر این شده که دبیر بخش سیاسی هفته نامه پنجره باشم. این مطلب کوتاه هم اولین یادداشت کاور من، به عنوان دبیر سیاسی پنجره است. در اولین هفته به سراغ نقد درون گفتمانی رفته ایم. سه مصاحبه با علیرضا زاکانی، محمداسماعیل کوثری و امیر محبیان به همراه یادداشت هایی از دکتر مسعود گودرزی، محمد افکانه، رامین محمدی، جلال عباسیان و جعفر تکبیری حاصل کار ماست.